Başlangıçta %15-20 gibi afaki oranlarla dedikodusu yayılan, sonrasında sektör paydaşlarının ve yurt içi e-ticaret derneklerinin çabasıyla, 22 Aralık 2024 tarihinde Resmi Gazete‘de yayımlanan ve 1 Ocak 2025 itibariyle yürürlüğe girecek olan 9284 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile elektronik ticaret kapsamında gerçekleştirilen mal satışı ve hizmet ifalarında yapılan ödemelerde tevkifat (stopaj) oranı %1 olarak belirlenmiş oldu.

Öncelikle bana kalırsa hiç adil olmayan, ancak bir türlü kontrol altına alınamayan pazaryerlerinden faturasız satış sorunu neticesinde devletin bir nevi mecbur kaldığı bu kesintinin düşmesi için çaba sarf eden herkesin eline sağlık.

Ancak ben konuyu farklı bir yerden ele almak istiyorum.

E-ticaret yapan satıcının cebine kalan kârı ordan burdan minik minik kesen bu tarz düzenlemelerin e-ihracata etkisi nasıl olur gelin bunu tartışalım. Bu kesintinin şu an için yurt dışı pazaryerleri tarafından uygulanması beklenmiyor ancak gelecek ne getirir bilemeyiz. Şimdilik bundan bağımsız konuşacağız.

Burada bir kaç açıdan etki görebiliriz. Bu etkileri değerlendirirken, düzenlemenin sektördeki iş modellerine, maliyetlere ve uluslararası rekabete nasıl yansıyacağını göz önünde bulundurmak önemli. Tabii ki bu işin uygulanmasındaki prosedürlerin satıcılar ve pazar yerleri üzerinde yaratacağı baskı ve ekstra iş yükünü bir kenara bırakarak, işin özüne odaklanmak istiyorum.

Bütün bunlar göz önüne alındığında, olası etkileri şöyle sınıflandırmaya çalıştım:

OLUMLU ETKİLER:

  • E-İhracat’a Yönelik İsteğin Artması:

    Yurtiçi maliyetlerin ve vergi yükünün sürekli artması, üretici ve satıcıların sınır ötesi e-ticarete yönelmesini sağlayacaktır. Biz aslında NŞA, yani bu maliyetler artmasa dahi, (doğru yapıldığında!) zaten e-ihracatın yurtiçi e-ticarete oranla çok daha kârlı olduğunu her fırsatta dile getirmeye çalışıyoruz. Ancak satıcılarımızdaki e-ihracat direncinin biraz daha kırılmasına etkisi olacağı kanaatindeyim.

  • İyi Satıcıların E-İhracat’a Başlaması:

    Normalde e-ihracatla pek ilgilenmeyen, yurtiçi e-ticaret satışlarında yüksek kârlılıkları olan “marka” e-ticaret firmalarının da e-ihracata yönelmesine ön ayak olabilir bu gelişme. Bu da yurt dışı alıcılarda Türk satıcılarının kalite algısını bir nebze daha yükselterek ortak Türkiye markasına katkıda bulunacaktır.

Unutmayalım; Çin’in “ucuz ve kalitesiz ürün ülkesi” imajını yıkan en büyük etkenlerin başında AliExpress, Temu gibi uygun fiyata kaliteli ürün sunan ve bu kaliteyi bozmayan satıcıların artması geliyor.

  • Yatırımcı İlgisi:

    Kaliteli ve marka satıcıların e-ihracata odaklanmasıyla yabancı yatırımcıların Türk e-ihracat mağazalarına ilgisi artabilir. Bunu hem mağaza satın alma talepleri, hem de hisse karşılığı yatırım şeklinde düşünebilirsiniz.

OLUMSUZ ETKİLER:

  • Al – Sat Yapan E-İhracatçı İçin Kâr Marjında Daralma:

    Yurt içinden ürün temin edip satan satıcılar, kesinti nedeniyle fiyat arttırma eğiliminde olacak olan üretici & toptancılar nedeniyle kar marjlarında bir düşme yaşayabilirler. Ancak eğer sınır ötesi platformlarda rekabet gücümüzün yüksek olduğu kategorilerde satış yapıyorlarsa çok da olumsuz bir etki görmeyebilirler.
  • Muhasebesel Düzenlemelerin Yaratabileceği Sorunlar:

    Düzenleme çok yeni olduğundan ve henüz e-ticaret firmalarının muhasebesel sürecini nasıl düzenlemesi gerektiği konusunda farklı bilgiler olduğundan çok net “şu şekilde etkiler” diyemeyiz uygulama başlamadan önce ama neticede e-ihracat faturaları da çoğu firma için yurt içi e-ticaret faturaları ile aynı platformlar üzerinde düzenleniyor. Burada yazılımsal karmaşalar, e-ihracat faturalarının resmileşmesinde bazı aksaklıklar yaşanabilir. Ancak bunun etkileri geçici olacaktır tabii ki.

Bunlar haricinde e-ihracat adına çok da olumsuz bir etkisi olacağını düşünmüyorum açıkçası. Aklınıza yatmayan kısım varsa, fikir üretmek, sizin açınızdan olumlu / olumsuz nasıl etkisi olacağından bahsetmek isterseniz tartışmaktan memnuniyet duyarım.

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.